Aluminijum

Aluminijum (lat. aluminium) je hemijski element sa simbolom Al i atomskim brojem 13. U periodnom sistemu elemenata pripada metalima III glavne grupe, poznate i kao grupa bora, nekada nazvana grupa zemnih metala. Aluminijum je laki, srebrnasto-beli metal koji se odlikuje visokim nivoom refleksije i sjaja.

Ovaj element je treći po zastupljenosti u Zemljinoj kori i ujedno najčešći metal koji se nalazi u njenom sastavu. U 2010. godini, ukupno je iskopano i prerađeno oko 41 milion tona primarnog aluminijuma, što jasno pokazuje njegovu veliku industrijsku primenu i značaj.

Iako aluminijum nije deo plemenitih metala, on pokazuje izuzetnu otpornost na koroziju zahvaljujući svojoj sposobnosti da reaguje sa vodom i kiseonikom iz vazduha samo na površinskom nivou. Ova reakcija dovodi do stvaranja tankog, ali vrlo efikasnog zaštitnog pasivizirajućeg sloja (Al₂O₃) koji štiti metal od daljih hemijskih promena i propadanja.

Istorija Aluminijuma

U poređenju sa mnogim drugim metalima, aluminijum je relativno kasno otkriven i prepoznat kao zaseban element. Humphry Davy je već 1808. godine pokušao da izdvoji aluminijum i dao mu ime aluminium, ali ga nije uspeo izolovati u čistom obliku.

Prvi uspeh u izdvajaju aluminijuma postigao je Hans Christian Ørsted 1825. godine, koristeći reakciju aluminijum hlorida (AlCl₃) sa kalijum amalgamom, pri čemu je kalijum služio kao redukciono sredstvo.

Nedugo zatim, Friedrich Wöhler je 1827. godine unapredio ovu metodu zamenivši kalijum amalgam čistim metalnim kalijumom, što je omogućilo dobijanje aluminijuma boljeg kvaliteta i čistoće. U to vreme, aluminijum je bio izuzetno skup i vredniji čak i od zlata zbog svoje retkosti i kompleksnosti postupka izdvajanja.

Dalje unapređenje procesa pripada Henri Étienne Sainte-Claire Devilleu, koji je 1846. godine unapredio Wöhlerov postupak i objavio ga u svojoj knjizi iz 1859. godine. Zahvaljujući ovom poboljšanju, prinos aluminijuma iz ruda je značajno povećan, a cena aluminijuma je u narednih deset godina pala za čak 90%.

Prelomni trenutak u industrijskoj proizvodnji aluminijuma dogodio se 1886. godine kada su Charles Martin Hall i Paul Héroult, nezavisno jedan od drugog, razvili tehniku elektrolize za izdvajanje aluminijuma, koja je danas poznata kao Hall-Héroult proces.

Samo tri godine kasnije, Karl Josef Bayer je 1889. godine razvio postupak poznat kao Bayerov proces, kojim se efikasno izdvaja aluminijum oksid iz boksita. Ovaj proces je i dalje osnova industrijske proizvodnje aluminijuma.

U tom periodu, aluminijum je privlačio ogromnu pažnju naučne zajednice i šire javnosti. Toliko je bio cenjen da je čak po njemu nazvan i brod izgrađen 1894. godine, kao simbol tehnološkog napretka i modernih mogućnosti koje pruža ovaj metal.

Naziv ovog elementa potiče od latinske reči „alumen“, što znači „stipsa“ (vrsta dvostruke soli koja se koristi u industriji i medicini). U zemljama nemačkog govornog područja, kao i širom sveta, uobičajeno je korišćenje naziva „aluminium“, dok se u Sjedinjenim Američkim Državama češće koristi naziv „aluminum“.

Etimologija – Poreklo reči Aluminijuma

Interesantno je da je IUPAC (Međunarodna unija za čistu i primenjenu hemiju) 1990. godine proglasila „aluminium“ kao zvanično prihvaćeni naziv elementa. Međutim, samo tri godine kasnije, 1993. godine, IUPAC je priznao i naziv „aluminum“ kao legitimnu varijantu, imajući u vidu široku upotrebu tog termina u SAD-u.

Ova dvostruka terminologija i danas postoji, ali se u naučnoj literaturi i tehničkim specifikacijama uglavnom preferira naziv „aluminium“, dok je „aluminum“ više uobičajen u industrijskoj i svakodnevnoj komunikaciji u Americi.

Zastupljenost Aluminijuma u prirodi

Aluminijum, sa masenim udelom od 7,57%, predstavlja treći najrasprostranjeniji element na Zemljinoj površini, odmah iza kiseonika i silicijuma, i ujedno je najzastupljeniji metal u Zemljinoj kori. Obično se nalazi u kombinaciji sa silicijumom i kiseonikom u sastavu alumosilikata, gde zauzima tetraedarski oblik u kristalnoj strukturi zajedno sa silicijumom i kiseonikom. Ovi silikati čine osnovne delove gnajsa i granita.

Pored toga, aluminijum oksid se ređe može pronaći u obliku minerala korunda i njegovih poznatih varijanti kao što su rubin (crveni) i safir (različitih boja ili bezbojan). Boje ovih kristala zavise od prisustva nečistoća i primesa drugih metalnih oksida. Korund sadrži najveći udeo aluminijuma, od oko 53%, dok se sličan visok sadržaj aluminijuma nalazi i u mineralima akdalaitu (oko 51%) i diaojudaotitu (oko 50%).

Do 2010. godine, otkriveno je čak 1.156 minerala koji u svom sastavu sadrže aluminijum. Pored alumo-silikata i korunda, aluminijum se javlja i kao mineral kriolit (Na₃AlF₆), ali njegova najvažnija ruda za industrijsku proizvodnju je boksit (Al₂O₃ · xH₂O). Sadržaj aluminijum hidroksida (Al(OH)₃ i AlO(OH)) u boksitu iznosi oko 60%, dok preostalih 30% čine oksidi gvožđa i silicijum oksid (SiO₂).

Najveći depoziti boksita nalaze se u Gvineji, Južnoj Francuskoj (Bo de Provans), Mađarskoj, Rusiji, Indiji, Jamajci, Australiji, Brazilu i SAD-u. Posebno bogati resursi boksita nalaze se u Bosni i Hercegovini, gde se procenjuje da rezerve iznose oko 30 miliona tona. Najznačajnija nalazišta u Bosni su u okolini Milića, Bosanske Krupe, Jajca, Srebrenice, kao i u Hercegovini kod Mostara i Ljubuškog.

U proizvodnji aluminijuma razlikuju se primarni aluminijum, koji se dobija iz boksita, i sekundarni aluminijum, koji se proizvodi reciklažom aluminijumskog otpada. Proces reciklaže je izuzetno efikasan i omogućava uštedu do 95% energije u poređenju sa proizvodnjom primarnog aluminijuma.

Iako se aluminijum smatra neplemenitim metalom, u prirodi se retko nalazi u svom čistom stanju. Najčešće se javlja u obliku zrnatih ili masivnih mineralnih agregata, dok se vrlo retko može formirati u obliku pločastih kristala veličine do jednog centimetra.

Zbog svoje izuzetne retkosti, samorodni aluminijum nema značaj kao industrijska sirovina. Međutim, Međunarodna mineraloška organizacija (IMA) je priznala njegov status kao minerala i uvrstila ga u sistematiku prema Struncovom klasifikacionom sistemu pod brojem 1.AA.05 (u starijoj klasifikaciji: I/A.03-05).

Do 2010. godine, samorodni aluminijum je pronađen na samo 20 nalazišta širom sveta, uključujući Azerbejdžan, Bugarsku, Kinu (Guangdong, Guizhou i Tibet), Italiju, Rusiju (istočni Sibir i Ural) i Uzbekistan. Takođe, tragovi ovog retkog aluminijuma otkriveni su i na Mesecu.

Zašto kupiti od nas?

Sa preko 30 godina iskustva na tržištu, ponosno smo izgradili reputaciju pouzdanog dobavljača. 

Naš glavni cilj je ispunjavanje svih potreba naših kupaca za metalom. Postavljamo visoke standarde kvaliteta naših proizvoda, pružamo brze rokove isporuke i cene konkurentnije u odnosu na tržište. 

Budućnost-R nije samo firma; to je porodična zajednica koja kroz tri generacije doprinosi zadovoljstvu klijenata i unosi strast prema poslu u svakodnevno funkcionisanje firme.

Osobine Aluminijuma

Aluminijum je laki, srebrnasto-beli metal koji zauzima treće mesto po rasprostranjenosti među svim elementima u Zemljinoj kori, odmah iza kiseonika i silicijuma. Iako je relativno kasno otkriven i izolovan kao čist element, aluminijum je danas jedan od najvažnijih industrijskih metala zahvaljujući svojim jedinstvenim fizičkim i hemijskim osobinama.

Fizičke osobine aluminijuma čine ga izuzetno pogodnim za različite primene u industriji i tehnologiji. On se odlikuje visokom toplotnom i električnom provodljivošću, malom gustinom i dobrim mehaničkim svojstvima. Njegova sposobnost reflektovanja svetlosti i otpornost na koroziju dodatno doprinose širokoj upotrebi u konstrukcionim materijalima, ambalaži, elektronici i transportnoj industriji.

Sa hemijskog aspekta, aluminijum poseduje jedinstvene amfoterne osobine, što znači da reaguje kako sa kiselinama, tako i sa jakim bazama, formirajući različite jedinjenja. Njegova sklonost stvaranju zaštitnog oksidnog sloja (Al₂O₃) na površini omogućava mu visok nivo otpornosti na koroziju, čineći ga idealnim za upotrebu u zahtevnim sredinama.

Dalje u ovom tekstu, detaljno ćemo predstaviti i analizirati fizičke i hemijske osobine aluminijuma, zajedno sa primerima koji objašnjavaju njegovo ponašanje u različitim uslovima i njegovu važnost u industrijskoj proizvodnji.

Fizičke osobine Aluminijuma

Ime, simbol: Aluminium, Al

Atomski broj: 13

Atomska masa: 26,981 U

Boja: Srebrnasto bela

Gustina: 2700 kg/m³

Atomski radijus: 125 pm

Kristalna struktura: Površinski centrirana (FCC – Face-Centered Cubic)

Temperatura topljenja: 933,47 K / 660,32 °C

Temperatura ključanja: 2792 K / 2519 °C

Molska zapremina: 10 x 10⁻³ m³/mol

Toplota isparavanja: 293,4 KJ/mol (energija potrebna za prelazak iz tečnog u gasovito stanje)

Toplota topljenja: 10,79 KJ/mol (energija potrebna za prelazak iz čvrstog u tečno stanje)

Brzina zvuka: 5100 m/s (pri 933 K)

Specifična toplota: 900 J/kg K (sposobnost zadržavanja toplote)

Specifična provodljivost: 37,7 x 10⁶ S/m (električna provodljivost)

Toplotna provodljivost: 237 W/mK (sposobnost prenošenja toplote)

Rasprostranjenost u Zemljinoj kori: 7,28% od svih elemenata

Položaj u periodnom sistemu: III A grupa

Hemijske osobine Aluminijuma

Oksidacioni broj: +3 (osnovni oksidacioni broj u jedinjenjima)

Elektro negativnost: 1,61 (relativno niska, što znači da lako gubi elektrone i reaguje kao reducent)

Amfoterne osobine:

• Rastvara se u jakim bazama formirajući komplekse poput Na[Al(OH)₄].
• Reaguje sa kiselinama oslobađajući vodonik gas ili druge produkte.

Reaktivnost Aluminijuma

• U vazduhu: Prekriva se slojem oksida (Al₂O₃) – Ovo je proces pasivizacije, gde aluminijum prirodno stvara tanki zaštitni sloj oksida na površini, što ga čini otpornim na dalje oksidacije i koroziju.
  
• U ključaloj vodi: Prelazi u aluminijum hidroksid – Aluminijum reaguje sa vodom na visokim temperaturama, stvarajući Al(OH)₃.
  
• U jakim bazama: Lako se rastvara – Ovo je zbog amfoternosti aluminijuma koji reaguje sa jakim bazama poput natrijum hidroksida, formirajući komplekse kao što je Na[Al(OH)₄].
  
• U sonoj i razblaženoj sumpornoj kiselini: Reaguje i istiskuje vodonik – Ovo je klasična reakcija metala sa kiselinama, pri čemu se stvara vodonik gas.
  
• U koncentrovanoj sumpornoj kiselini: Izdvaja se sumpor – Zbog snažne oksidativne prirode koncentrovane sumporne kiseline.
  
• U razblaženoj azotnoj kiselini: Izdvaja se amonijak – Ovo je specifična reakcija azotne kiseline sa aluminijumom u kojoj dolazi do smanjenja azotne kiseline.
  
• U koncentrovanoj azotnoj kiselini: Pasivizira se – Slično kao u kontaktu sa vazduhom, aluminijum se pasivizira stvaranjem oksidnog sloja koji ga štiti od daljih reakcija.

Izotopi Aluminijuma

Aluminijum ima veliki broj poznatih izotopa čiji se maseni brojevi kreću od 21 do 42. Međutim, među njima, samo jedan izotop je stabilan – 27Al, koji čini praktično sav aluminijum prisutan u prirodi.

Pored ovog stabilnog izotopa, značajan je i 26Al, koji je radioaktivan ali se može pronaći u prirodi u veoma malim količinama (tragovima). Ovaj izotop ima vreme poluraspada od približno 716.000 godina i uglavnom nastaje u Zemljinoj atmosferi iz argona putem spalaacije, izazvane protonima iz kosmičkih zraka.

Praktična primena izotopa aluminijuma (posebno 26Al):
Izotopi aluminijuma se koriste u različitim oblastima nauke i istraživanja. Neke od najvažnijih primena uključuju:

• Određivanje starosti geoloških formacija: Okeanski sedimenti, naslage mangana, glečerski led i kvarc u stenama.
• Analiza meteorita: Merenje koncentracije 26Al omogućava proučavanje trajanja putovanja meteorita kroz svemir i utvrđivanje starosti njihovih fragmenata.
• Istraživanje erozije i transporta sedimenata: Odnos između 26Al i izotopa 10Be koristi se za proučavanje procesa kao što su transport, taloženje, erozija i formiranje sedimenata tokom perioda od 100.000 do milion godina.

Kosmogeni 26Al se prvi put koristio za istraživanje Meseca i meteorita. Kada se fragmenti meteorita odvoje od svog izvornog tela i započnu svoje putovanje kroz svemir, oni su izloženi intenzivnom zračenju kosmičkih zraka, što dovodi do stvaranja 26Al. Nakon pada na Zemlju, proizvodnja ovog izotopa se značajno smanjuje zbog atmosferskog uticaja.

Merenjem vremena poluraspada 26Al, naučnici su uspeli da izračunaju starost meteorita i utvrde da je ovaj izotop bio prilično rasprostranjen tokom formiranja Sunčevog sistema. Pretpostavlja se da je energija oslobođena tokom njegovog raspada bila ključna za topljenje i diferencijaciju nekih asteroida, koji su nastali pre približno 4,55 milijardi godina.

Legure Aluminijuma

Aluminijum se u istopljenom, tečnom stanju lako legira sa mnogim metalima, uključujući bakar, magnezijum, mangan, silicijum, gvožđe, titanijum, berilijum, litijum, hrom, cink, cirkonijum i molibden. Kombinovanjem aluminijuma sa ovim elementima mogu se postići poželjne osobine, kao što su povećana čvrstoća, otpornost na koroziju, bolja provodljivost i lakše oblikovanje.

Međutim, jedan od glavnih problema pri izradi legura aluminijuma je stvaranje zaštitnog oksidnog sloja (pasivizacija). Ovaj sloj može otežati obradu i dovesti do problema sa širenjem korozije u gotovim proizvodima, naročito kod visokootpornih legura koje su često podložne tom efektu.

Legure aluminijuma se koriste u različitim industrijama, a najveća primena je u:

• Industriji transportnih sredstava: Avioni, automobili, vozovi, brodovi i svemirske letelice.
• Audio-industriji: Zvučničke membrane zbog male mase i dobrih akustičnih osobina.
• Elektronici i medijima: Osnova za izradu kompakt diskova (CD, CD-ROM) i drugih medija.
• Građevinskoj industriji: Proizvodnja aluminijumskih prozorskih okvira, panela i fasada.

Najpoznatije legure aluminijuma i njihove osobine

Aluminijum i mangan (1,2% Mn):

• Osobine: Ne gubi boju, otporan na koroziju.
• Primena: Prozori, kuhinjske folije, dekorativni elementi.

Aluminijum i bor:

• Osobine: Veća električna provodljivost.
• Primena: Električni kablovi i provodnici.

Silumin (Aluminijum + Silicijum, Si 10%):

• Osobine: Dobra livena svojstva, otpornost na koroziju.
• Primena: Proizvodnja mašinskih delova, automobilska industrija.

Magnalijum (Aluminijum + Magnezijum, Mg 10–30%):

• Osobine: Otporan na koroziju u morskoj vodi, laka obrada.
• Primena: Brodogradnja, delovi za vazduhoplovnu industriju.

Duraluminijum (Aluminijum + Bakar + Magnezijum + Mangan + Silicijum):

• Sastav: Cu (2,5–5,5%), Mg (0,5–2%), Mn (0,5–1,2%), Si (0,2–1%).
• Osobine: Vrlo tvrd, tri puta tvrđi od običnog čelika, a lakši od njega. Otporan na udarce i deformacije.
• Primena: Građevinska industrija, konstrukcije za transportna sredstva, oplate aviona, okviri trkačkih bicikala.

AL NI KO (Aluminijum-Niklom-Kobaltom legura):

• Osobine: Dobra otpornost na toplotu i magnetna svojstva.
• Primena: Proizvodnja trajnih magneta i specijalizovanih električnih uređaja.

Jedinjenja

Aluminijum formira različita jedinjenja od kojih su neka od najvažnijih i najčešće korišćenih:

Aluminijum oksid (Al₂O₃)

Aluminijum oksid je amfoterno jedinjenje koje reaguje i sa kiselinama i sa jakim bazama, čime pokazuje svoje amfoterne karakteristike. Koristi se za izradu abrazivnih materijala (brusni alati, polirni materijali), kao osnova za proizvodnju sintetičkih dragulja (rubini i safiri) i kao vatrootporni materijal zbog svoje visoke tačke topljenja.

Aluminijum hidroksid (Al(OH)₃)

Aluminijum hidroksid je takođe amfoterno jedinjenje koje se može rastvoriti i u kiselinama i u bazama. Njegova primena uključuje prečišćavanje vode za piće gde se koristi kao flokulant za uklanjanje nečistoća, kao i medicinsku upotrebu u vidu antacida za neutralizaciju želudačne kiseline. Zbog potencijalne povezanosti sa Alzheimerovom bolešću (prisustvo Al³⁺ jona), njegova upotreba u prečišćavanju vode se sve više izbegava.

Litijum-aluminijumhidrid (LiAlH₄)

Ovo jedinjenje se koristi kao redukciono sredstvo u organskoj hemiji. Vrlo je reaktivan i služi za redukciju različitih jedinjenja kao što su karbonilna jedinjenja, karboksilne kiseline i esteri do odgovarajućih alkohola. Takođe se koristi kao izvor vodonika u nekim hemijskim reakcijama.

Aluminosilikati (MAO – Metalni aluminosilikati)

Aluminosilikati su složena jedinjenja koja sadrže aluminijum, silicijum i kiseonik. Njihova primena je najzastupljenija u industriji keramike, gde se glina i ilovača koriste za izradu keramičkih proizvoda, kao i u građevinskoj industriji za proizvodnju cementa i građevinskih materijala. Takođe se koriste kao katalizatori u hemijskoj industriji.

Ostala jedinjenja aluminijuma

Aluminijum nitrat (Al(NO₃)₃) koristi se u vatrometu i kao reaktant u hemijskim reakcijama. Aluminijum hlorid (AlCl₃) služi kao katalizator u Friedel-Craftsovim reakcijama u organskoj hemiji. Aluminijum sulfat (Al₂(SO₄)₃) se koristi za prečišćavanje vode, u proizvodnji papira i u tekstilnoj industriji.

Primena 

Aluminijum je jedan od najvažnijih industrijskih metala današnjice, zahvaljujući svojim izuzetnim fizičkim i hemijskim osobinama. Njegova mala gustina, visoka otpornost na koroziju, odlična provodljivost toplote i elektriciteta, kao i mogućnost lakog oblikovanja i legiranja, čine ga nezamenjivim materijalom u mnogim oblastima ljudske aktivnosti.

Industrija transporta i građevinarstvo

Jedna od najvažnijih oblasti u kojima se koristi aluminijum je industrija transporta. Zbog male težine i velike čvrstoće, aluminijum omogućava proizvodnju lakših vozila koja troše manje goriva, čime se direktno smanjuje emisija štetnih gasova i povećava energetska efikasnost. Ovaj metal se koristi za izradu delova aviona, svemirskih letelica, automobila, vozova, brodova i jahti.

U avio-industriji, aluminijum i njegove legure kao što su duraluminijum (legura aluminijuma sa bakrom i magnezijumom) igraju ključnu ulogu u proizvodnji struktura aviona, oklopa, oplata i delova motora. Razvoj novih legura i unapređenje tehnologija zavarivanja omogućili su veću primenu aluminijuma i u automobilskoj industriji. U poslednje vreme, sve veća pažnja se posvećuje upotrebi lakih materijala za izradu električnih automobila, gde aluminijum pokazuje veliki potencijal.

Građevinska industrija takođe koristi aluminijum za proizvodnju fasadnih panela, prozorskih okvira, krovnih konstrukcija, mostova i drugih elemenata. Njegova otpornost na koroziju i mogućnost oblikovanja u različite profile čine ga idealnim za izradu modernih, estetski atraktivnih i dugovečnih konstrukcija.

Elektronika i energetski sektor

Aluminijum se široko koristi u proizvodnji električnih provodnika, kablova i elektronskih komponenti. Zbog svoje visoke električne provodljivosti, ali manje težine u poređenju sa bakrom, aluminijum se koristi za prenos električne energije na daljinu, naročito u velikim naponskim mrežama.

U elektronici, aluminijumske folije se koriste za pravljenje kondenzatora i drugih komponenti. Takođe, aluminijum se koristi za izradu kućišta za računare, mobilne telefone i druge elektronske uređaje zbog svoje male mase i dobrog odvođenja toplote.

U audio-industriji, aluminijum se koristi za proizvodnju zvučničkih membrana zbog svojih akustičkih osobina koje omogućavaju precizan prenos zvuka.

Pakovanje i prehrambena industrija

Jedna od najpoznatijih primena aluminijuma je u industriji ambalaže. Aluminijumska folija i limenke su široko zastupljene zbog svojih jedinstvenih osobina: otpornost na koroziju, nepropusnost za svetlost, vlagu i gasove, kao i mogućnost potpunog recikliranja bez gubitka kvaliteta.

Limenke za piće, prehrambeni proizvodi, farmaceutski proizvodi i kozmetički artikli često se pakuju u aluminijumske kontejnere. Zbog svoje otpornosti na spoljašnje uticaje, aluminijum garantuje očuvanje kvaliteta proizvoda i produženje njihovog roka trajanja.

Građevinska i automobilska industrija

U građevinskoj industriji, aluminijum se koristi za izradu prozorskih okvira, vrata, fasadnih sistema i krovnih konstrukcija. Njegova mala težina i otpornost na koroziju omogućavaju izgradnju trajnih i estetski privlačnih objekata.

U automobilskoj industriji, aluminijum se koristi za izradu delova motora, karoserija i naplataka. Moderni automobili sve više koriste aluminijum u cilju smanjenja ukupne težine vozila, što rezultira boljim performansama, manjom potrošnjom goriva i smanjenjem emisije gasova.

Hemijska industrija i medicinska primena

Aluminijum se koristi i u hemijskoj industriji za proizvodnju različitih jedinjenja kao što su aluminijum oksid, aluminijum hlorid, aluminijum sulfat i litijum-aluminijumhidrid. Ova jedinjenja imaju široku primenu u procesima prečišćavanja vode, proizvodnji papira, u medicini kao antacidi i u organskoj hemiji kao redukciona sredstva.

U medicini, aluminijum se koristi u izradi nekih lekova i medicinskih uređaja, kao i za prečišćavanje vode za piće, iako se njegova upotreba u tu svrhu smanjuje zbog moguće povezanosti sa neurološkim poremećajima poput Alzheimerove bolesti.

Uporedni pregled oznaka legura luminijuma po svetskim standardima 

Zašto kupiti od nas?

Sa preko 30 godina iskustva na tržištu, ponosno smo izgradili reputaciju pouzdanog dobavljača. 

Naš glavni cilj je ispunjavanje svih potreba naših kupaca za metalom. Postavljamo visoke standarde kvaliteta naših proizvoda, pružamo brze rokove isporuke i cene konkurentnije u odnosu na tržište. 

Budućnost-R nije samo firma; to je porodična zajednica koja kroz tri generacije doprinosi zadovoljstvu klijenata i unosi strast prema poslu u svakodnevno funkcionisanje firme.